فرصتهای کارآفرینی در استان یزد
استان یزد یکی از استانهای ایران به مرکزیت شهر یزد است. این استان در مرکز ایران قرار گرفته و با استانهای اصفهان، خراسان جنوبی، کرمان و فارس همسایه است. این استان در حدود ۷۴۴۹۳ کیلومتر مربع وسعت داشته و به تنهایی چهارونیم درصد از کل مساحت ایران را در بر می‌گیرد. در فصول بهار و تابستان، آب وهوای بیشتر مناطق استان، گرم و خشک و در فصول زمستان و پاییز سرد و نسبتاً مرطوب است. شاغلان استان در بخش خدمات 46 درصد ، در بخش صنعت 45 درصد و در بخش کشاورزی 8 درصد است.
در بخش صنعت، بیشترین اشتغال مربوط به کاشی وسرامیک، معادن و نساجی می باشد که روی هم حدود 22.2 درصد اشتغال استان را تشکیل می دهد. نیاز این صنایع به کارگر، بیش از تعداد کارگران استان بوده؛ بنابراین، کارگران مهاجر از سایر استان ها به یزد می‌آیند به طوری که استان یزد، دهمین استان مهاجرپذیر کشور محسوب می شود.
استان یزد یکی از استانهای صنعتی کشور است به طوری که 45 درصد از اشتغال آن در بخش صنعت و معدن می باشد. به دلیل وجود معادن بزرگ سنگ آهن و دیگر معادن، یزد دومین استان معدنی کشور محسوب می‌شود و دارای اشتغالزایی بسیاری است. وجود کارخانجات بزرگ فولاد و گندله سازی و نیز کارخانجات کاشی و نساجی موجب اشتغالزایی بالایی در این حوزه ها شده است.
مزیت های منطقه
استان یزد به واسطه اقلیم خشک و کویری خود، مزیت های نسبی مرتبط با این اقلیم را در بردارد که در 3 بخش صنعت و معدن، کشاورزی و خدمات به آنها می توان اشاره کرد:
صنعت و معدن:
استان یزد همانند سایر استان های دارای این نوع اقلیم، از ذخایر معدنی بهره مند است که به عنوان نمونه ذخایر عظیم سنگ آهن، سرب و روی، سنگ های ساختمانی، ذغال سنگ و فسفات و … را می توان نام برد. لذا پرداختن به فعالیت های وابسته به معادن و صنایع توصیه می‌شود. از طرف دیگر کارگاه های تبدیلی مانند تبدیل کنجد به حلوا ارده و روغن کنجد یا تبدیل روناس به گرد روناس در برخی از شهر های این استان سابقه طولانی مدت دارد. استان یزد امکان ایجاد واحد های تولیدی و بسته بندی شیرینی‌جات محلی برای صادرات را دارد. به دلیل بافت کویری این استان و وجود تابش آفتاب (نور مستقیم طولانی مدت)، توسعه صنایع خورشیدی از قبیل صنایع تبدیلی انرژی خورشیدی به انرژی الکتریکی و … امکان پذیر است.
کشاورزی:
در زمینه کشاورزی، عمده فعالیت های ممکن در توسعه و کشت گلخانه ای نظیر تولید خیار گلخانه ای است که پیشنهاد ویژه این منطقه است. همچنین تولید محصولات باغی خصوصا انار،پسته، انگورآبی و … توصیه می شود. در بخش دامداری و آبزیان نیز، تولیدات گوشتی مرغ و تخم مرغ، شترمرغ، بلدرچین، کبک و آبزیان گرمابی بازخورد به خوبی را نشان داده اند.
خدمات:
وجود جاذبه های طبیعی نظیر تپه های شنی و ماسه ای، کویرها و … امکانات ویژه ای برای این استان به جهت جذب گردشگران و فعالیت های مرتبط با صنعت گردشگری فراهم کرده است.
اولویت سرمایه گذاری صنعتی در بخش صنایع کوچک تبدیلی در استان یزد
- تولید و بسته بندی انواع غذاهای آماده مصرفی انسان
- تبدیل ضایعات كشتارگاهی
- قطعه بندی، بسته بندی و انجماد گوشت قرمز و مرغ
- احداث واحدهای تولید خوراک طیور
- درجه بندی و بسته بندی و فرآوری انواع میوه جات، سبزیجات ، صیفی و محصولات گلخانه ای
- احداث سردخانه کنترل اتمسفریک C.A و زیر صفر
- احداث انبار سرد کشاورزی
- فرآوری و بسته بندی انگور
- درجه بندی، بسته بندی و فرآوری گیاهان دارویی
- بسته بندی خشکبار و حبوبات و آجیل
- احداث واحدهای پسته پاک کنی و فرآوری پسته
- درجه بندی و بسته بندی و فرآوری انار
- تولید و بسته بندی روغن کنجد، ارده و حلوا ارده
- تولید و بسته بندی عرقیات گیاهی
- روغن کشی از دانه های روغنی
- بسته بندی و فرآوری خرما
- کود زیستی (بیولوژیک): استعلام و هماهنگی با دفتر امور صنایع کشاورزی ضروری است.
- کود های آلی (بجز ورمی کمپوست): براساس نیاز استان و با در نظر گرفتن واحدهای در دست احداث و میزان مواد اولیه در استان جزء اولویت ها است.
- طرح های صنایع تبدیلی در مناطق ویژه اقتصادی با تاکید بر صادرات (در صورت فعال بودن منطقه ویژه یزد)
- طرح های صنایع تبدیلی در شهرستان هایی که بیش از 60% پیشرفت فیزیکی دارند.
- توسعه و تکمیل زنجیره های تولید صنعت طیور با هماهنگی کارگروه زنجیره مذکور
جمع بندی و پیشنهادات
استان یزد با اقتصادی مبتنی بر صنعت و خدمات و با در نظر گرفتن تمامی مزیت ها و ویژگی های خاص در بخش های مختلف صنعتی و خدماتی به خصوص گردشگری در حال حاضر با نرخ بیكاری ١٢,٨ % وضعیت چندان مناسبی از این منظر ندارد. بنابراین گزارش حاضر با در نظر گرفتن جایگاه نهادهای عرضه كننده نیروی كار از جمله سازمان فنی و حرفه ای گه می تواند نیروی كار مهارت دیده مورد نیاز بازار كار و بخش تقاضای استان را تا حد قابل توجهی تامین كند اهمیت بسیار ویژه ای پیدا می كند.
براساس اطلاعات سرشماری سال 1395، تعداد فارغ التحصیلان مراكز دولتی و آزاد فنی و حرفه ای، ٣٤٨٦٢ نفر بوده كه ٢١٩٨٠ نفر در مراكز دولتی و ١٢٨٨٢ نفر در مراكز آزاد آموزش دیده اند. از این تعداد، ١٠٠٠٩ نفر در بخش صنعت، ١٧٢٨٣ نفر در بخش خدمات، ٢٧٧١ نفر در بخش كشاورزی و ٤٧٩٩ نفر در بخش فرهنگ و هنر فارغ التحصیل شده اند.
در تمام شهرستانهای استان، بیكاران با تحصیلات عالی بیشترین سهم را دارند به طوری كه این سهم از ٢٥ ( اشكذر) تا ٤٣ درصد (یزد و میبد) متغیر میباشد. سهم بیكاران دارای تحصیلات عالی برای مردان از ٢١ تا ٣٤ درصد و برای زنان از ٣١ تا ٥٤ درصد در شهرستان ها متغیر است. ٦٤ درصد بیكاران با تحصیلات عالی در شهرستان یزد قرار دارند.
به عبارتی بیشترین معضل بیكاری تحصیلكرده ها در مركز استان میباشد. این نكته كه طی ٥ سال گذشته سهم بیكاران تحصیل كرده افزایش داشته و سهم بیكاری افراد دیپلم كمتر شده، ناشی از چند مورد میتواند باشد:
- اول اینكه اشتغال ایجاد شده مناسب افراد دارای تحصیلات دیپلم و یا پایینتر بوده؛
- دوم اینكه طی سالیان گذشته و با ظرفیت ایجاد شده در دانشگاهها، افراد دارای دیپلم، مدرك كارشناسی گرفته اند؛
- سوم اینكه افراد با مدرك كارشناسی توانایی و مهارت مناسبی ندارند.
بنابراین استراتژیها باید توسعه شبكه همكاری و توسعه فعالیتهای دانش بنیان در شهرهای یزد و میبد (كه درصد بالاتر بیكار با تحصیلات عالی را دارد) متناسب با نوع صنایع را پوشش دهد. همچنین باید برنامه توانمندسازی برای بخشی از بیكاران انجام شود.
استراتژی دیگر توسعه حوزه خدمات به خصوص گردشگری با توجه به ذینفعان زیاد آن است كه هم بیشتر برای بانوان اشتغال ایجاد می كند و هم هزینه سرمایه گذاری كمتری دارد.
